استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
حسین عساکره؛ سمیه طاهری علم؛ نصرت فرهادی
چکیده
دگرگونی های اقلیم با جلوه‌های متنوع و در بازه‌های زمانی مختلف (نوسان های کوتاه‌مدت و تغییرات بلندمدت) رخ می‌دهد. نتیجه این دگرگونی‌ها در عرصه‌های زیستی و غیرزیستی قابل ردیابی است. یکی از جلوه‌گاه‌های تغییر(پذیری) اقلیمی، تغییر(پذیری) در پدیده‌های زیستی، به‌ویژه پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی انعکاسی از شرایط محیطی - اقلیمی ...
بیشتر
دگرگونی های اقلیم با جلوه‌های متنوع و در بازه‌های زمانی مختلف (نوسان های کوتاه‌مدت و تغییرات بلندمدت) رخ می‌دهد. نتیجه این دگرگونی‌ها در عرصه‌های زیستی و غیرزیستی قابل ردیابی است. یکی از جلوه‌گاه‌های تغییر(پذیری) اقلیمی، تغییر(پذیری) در پدیده‌های زیستی، به‌ویژه پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی انعکاسی از شرایط محیطی - اقلیمی (نظیر بارش، دما و رطوبت هوا و خاک، تابش و باد ) است. کاهش و یا افزایش در یکی از این شرایط تغییراتی همزمان یا با تأخیر را در کنش‌های زیستی (نظیر تبخیر و تعرق و فتوسنتز) به وجود می آورد. اگرچه عناصر اقلیمی بر تراکم و پراکنش پوشش گیاهی نقش حیاتی دارند، امّا پیچیدگی سازوکار ویژگی‌های مختلف عناصر اقلیمی (نظیر میزان، نوع، شدت، فصل، تداوم و...)، فرایندهای پسخوراند و نیز زمان واکنش پوشش گیاهی به تغییرات اقلیمی، برآورد رابطۀ تغییرات اقلیمی و پوشش گیاهی را بسیار دشوار می‌سازد. در پژوهش حاضر با استفاده از داده های مربوط به نمایه پوشش گیاهی (NDVI)، تغییرات پوشش گیاهی در ایران بررسی شد. به‌منظور دستیابی به اهداف پژوهش از داده های مربوط به NDVI طی دورۀ آماری 2001 تا 2016 از سایت GIOVANNI استفاده شد. این داده‌ها حاصل اندازه‌گیری‌های ماهواره ترا سنجنده مودیس است. با ارزیابی اولیه نقشه ها نمایۀ NDVI، مشخص شد که محدوده های شمال و شمال غرب و غرب کشور به‌دلیل نزدیکی به منابع رطوبتی و قرار گرفتن در مسیر ورودی سامانه های باران زا و بالا بودن میزان بارش و نیز نوع خاک مناسب، از پوشش گیاهی مناسبی نسبت به دیگر مناطق کشور برخوردار هستند. بررسی و مقایسه دو نیم‌دوره 8 ساله نمایه NDVI نشان داد که نمایه پوشش گیاهی در نیم‌دوره اول نسبت به نیم‌دوره دوم کم‌تر بوده است. این امر را احتمالاً می‌توان به واکنش توأم با تأخیر جوامع حیاتی در پاسخ به تحولات اقلیمی و افزایش سطح زیر کشت، در نتیجۀ استفادۀ بی رویه از آب های زیرزمینی نسبت داد.
